Căng thẳng giữa TikTok và Chính phủ Mỹ

Những làn sóng phản đối dữ dội đang nổ ra từ người dùng Mỹ khi Quốc hội nước này đang cân nhắc lệnh cấm TikTok. Nhiều người bày tỏ sự lo lắng và bất bình trước quyết định này. Họ cho rằng đây là một sai lầm nghiêm trọng của chính phủ Mỹ. Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra là liệu có thể cấm hoàn toàn một ứng dụng đã có lượng người dùng khổng lồ và được tải xuống trên hàng triệu điện thoại tại Mỹ? Thực tế, Mỹ chưa từng cấm một ứng dụng do nước ngoài sở hữu trước đây. Tuy nhiên, họ có thể tham khảo cách xử lý của Ấn Độ, quốc gia từng là thị trường lớn nhất của TikTok tính theo số người dùng, đã chính thức cấm ứng dụng này vào năm 2020.

Ra mắt tại Ấn Độ vào năm 2016, TikTok nhanh chóng thu hút đông đảo người dùng nhờ giao diện thân thiện và những video ngắn thú vị. Một chuyên gia nhận định: "TikTok là một ứng dụng cực kỳ thành công tại Ấn Độ. Nó đã thu hút sự chú ý của rất nhiều bạn trẻ, những người coi đây là nền tảng lý tưởng để thể hiện tài năng và kỹ năng của mình, đồng thời thu hút người theo dõi trên mạng xã hội." Vào thời điểm đó, khoảng 150 triệu người dùng TikTok mỗi tháng tại Ấn Độ. Tuy nhiên, ứng dụng này cùng với một số ứng dụng khác do Trung Quốc sở hữu đã bị cấm vào năm 2020, sau các cuộc đụng độ bạo lực tại biên giới Ấn Độ - Trung Quốc khiến 20 binh sĩ Ấn Độ thiệt mạng. Quyết định này xuất phát từ những lo ngại về an ninh quốc gia. Giới chức Ấn Độ cho rằng cần phải kiểm soát chặt chẽ sự thâm nhập của các ứng dụng và công nghệ kỹ thuật số Trung Quốc vào xã hội Ấn Độ. Họ lo ngại TikTok không chỉ là một nền tảng giải trí mà còn là công cụ để Trung Quốc có thể can thiệp và định hướng tư duy của giới trẻ Ấn Độ. Một trong những lý do dẫn đến lệnh cấm là ByteDance, công ty mẹ của TikTok đặt trụ sở tại Bắc Kinh. Theo cách diễn giải của Mỹ về luật pháp Trung Quốc, ByteDance, giống như tất cả các công ty hoạt động ở Trung Quốc, có thể bị buộc phải hỗ trợ chính phủ Trung Quốc thu thập thông tin tình báo hoặc can thiệp vào liên lạc. Mặc dù TikTok từ chối bình luận về vấn đề này nhưng trước đó, họ tuyên bố chưa bao giờ chia sẻ dữ liệu người dùng với chính phủ Trung Quốc và sẽ từ chối cung cấp dữ liệu nếu được yêu cầu. Hiện tại, Mỹ cũng đang đưa ra những lo ngại tương tự. "Chúng tôi phải bảo vệ an ninh quốc gia và ngăn chặn dữ liệu cá nhân của người Mỹ rơi vào tay các đối thủ nước ngoài." - Một quan chức Mỹ nhấn mạnh. Tuy nhiên, một vấn đề khác được đặt ra là ngay cả khi lệnh cấm có hiệu lực, TikTok vẫn lưu trữ một lượng lớn dữ liệu người dùng trước đó. Dự luật không đề cập đến việc họ phải xóa bỏ những thông tin này. Trước lệnh cấm ở Ấn Độ, người dùng TikTok chủ yếu sử dụng ứng dụng mà không có nhiều ý thức chính trị hoặc hiểu biết về các vấn đề địa chính trị đằng sau nó.

Những thách thức của việc cấm TikTok. Nhiều người dùng ở các nước đang phát triển, không giống như những người ở các nền kinh tế công nghiệp phát triển, có lẽ thậm chí không nhận thức được rằng thông tin của họ đang được lưu trữ trên các nền tảng này. Họ chưa có nhiều quan ngại về quyền riêng tư và tính bảo mật dữ liệu cá nhân. Một mối lo ngại khác của cả Mỹ và Ấn Độ là chính phủ Trung Quốc có thể sử dụng thuật toán của TikTok để lan truyền thông tin sai lệch hoặc tuyên truyền. Trong phiên điều trần, các nhà lập pháp Mỹ đã chất vấn đại diện TikTok về vấn đề này: "Ông Shou, theo như hiểu biết của ông, có hay không việc Đảng Cộng sản Trung Quốc đã phối hợp hoặc sử dụng TikTok để tác động đến người dùng thông qua thuật toán, nội dung do nhà nước tài trợ hoặc bằng bất kỳ cách thức nào khác?" Đại diện TikTok trả lời: "Không, họ không làm điều đó. Chúng tôi không quảng bá hoặc xóa bất kỳ nội dung nào thay mặt cho chính phủ Trung Quốc." Các nước dân chủ là những xã hội cởi mở. Chúng ta dễ dàng tiếp nhận bất kỳ điều mới lạ nào trên thế giới kỹ thuật số mà không có bất kỳ hạn chế nào, và điều đó khiến việc thâm nhập vào các xã hội dân chủ trở nên dễ dàng hơn rất nhiều. Trong khi Ấn Độ cấm TikTok bằng sắc lệnh hành chính, phương pháp này đã thất bại ở Mỹ khi cựu tổng thống Donald Trump cố gắng cấm TikTok vào năm 2020. Lệnh cấm đã bị bác bỏ bởi một thẩm phán, người cho rằng lệnh cấm có khả năng vượt quá thẩm quyền. Hiện tại, một nỗ lực cấm khác đang được đưa ra thông qua Quốc hội Mỹ. Các nhà lập pháp đang cố gắng thông qua một dự luật yêu cầu ByteDance phải bán lại TikTok hoặc bị cấm hoạt động tại Mỹ. Nhưng làm thế nào để thực sự cấm một ứng dụng? Theo dự luật hiện tại, các cửa hàng ứng dụng như Apple và Google sẽ phải đối mặt với các hình phạt dân sự nếu họ phân phối hoặc cập nhật ứng dụng TikTok. Điều này có nghĩa là người dùng sẽ không thể tìm thấy TikTok để tải xuống. Nếu bạn đã tải xuống ứng dụng TikTok, họ không thể buộc bạn xóa nó, nhưng công ty cũng không thể cập nhật ứng dụng. Theo thời gian, ứng dụng sẽ gặp nhiều lỗi và chất lượng giảm sút, khiến nó trở nên khó sử dụng. Dự luật cũng yêu cầu các nhà cung cấp dịch vụ internet chặn địa chỉ IP của TikTok. Điều này đồng nghĩa với việc bạn cũng sẽ không thể truy cập TikTok qua internet ở Hoa Kỳ. Tuy nhiên, người dùng có thể cố gắng vượt qua các hạn chế bằng cách sử dụng VPN (mạng riêng ảo). VPN có thể che giấu vị trí của người dùng, khiến họ trông như đang truy cập internet từ một địa điểm khác. Vì vậy, về mặt lý thuyết, nếu ai đó sống ở New York nhưng đặt VPN của họ sang Canada sau lệnh cấm, họ sẽ có thể truy cập TikTok. Chúng ta đang đi vào một vùng lãnh thổ chưa được khám phá. Mặc dù TikTok đã từng bị cấm trên các thiết bị của chính phủ, nhưng về mặt kỹ thuật, dự luật không yêu cầu Apple và Google phân biệt điện thoại của chính phủ và cấm ứng dụng trên các thiết bị đó. Đây là một thách thức về mặt hậu cần nội bộ hơn.

Cấm TikTok: Những thách thức và tranh cãi. Vấn đề ở đây không chỉ đơn giản là yêu cầu các cửa hàng ứng dụng và nhà cung cấp dịch vụ web chặn hoàn toàn quyền truy cập vào ứng dụng. Đây là một điều chưa từng có tiền lệ. việc cấm TikTok sẽ là một bước ngoặt quan trọng đối với Hoa Kỳ vì đây là lần đầu tiên nước này thực hiện lệnh cấm toàn diện đối với một ứng dụng do nước ngoài sở hữu. Cấm một ứng dụng như TikTok tại Mỹ là điều cực kỳ khó khăn. Thứ nhất, chúng tôi có những quy định bảo vệ quyền tự do ngôn luận rất nghiêm ngặt, và nhiều ứng dụng mạng xã hội khác cũng thu thập dữ liệu của người dùng. TikTok không phải là ứng dụng duy nhất thực hiện việc này. Những người phản đối lệnh cấm đề xuất cũng bày tỏ sự thất vọng về việc Quốc hội đang tập trung vào việc cấm TikTok thay vì giải quyết các vấn đề cấp bách khác. Để đáp trả lại lệnh cấm được đề xuất, TikTok đang cố gắng định hình dư luận về ứng dụng thông qua các chiến dịch tiếp thị trị giá hàng triệu đô la. Hãy nghĩ về hơn 5 triệu chủ doanh nghiệp nhỏ đang dựa vào TikTok để nuôi sống gia đình họ. Mặc dù ứng dụng vẫn duy trì được sự phổ biến tại Hoa Kỳ với khoảng 170 triệu người dùng, những dấu hiệu rạn nứt trong nền tảng của TikTok tại Mỹ bắt đầu xuất hiện. Số lượng người dùng trung bình hàng tháng ở Mỹ trong độ tuổi từ 18 đến 24 giảm gần 9% từ năm 2022 đến năm 2023, và sự cạnh tranh trong lĩnh vực video ngắn đang ngày càng gia tăng. Thời gian sử dụng hằng ngày trên Instagram của Meta đã tăng 10% trong năm qua so với mức tăng 1% của TikTok. Dự luật cấm TikTok đã được thông qua tại Hạ viện và được chuyển lên Thượng viện, nhưng có thể sẽ gặp phải nhiều khó khăn sau khi một số thượng nghị sĩ bày tỏ sự thận trọng với dự luật này. Nếu dự luật của Hạ viện được ký thành luật, ByteDance sẽ có sáu tháng để bán lại hoạt động của TikTok tại Mỹ, nếu không sẽ bị cấm. Tuy nhiên, chính phủ Trung Quốc đã ra tín hiệu rằng họ sẽ không cho phép việc bán hàng diễn ra, và TikTok dự kiến sẽ kiện tụng bất kỳ luật mới nào tại tòa án.