Chính sách trục xuất nhập cư của Trump chao đảo: Giữa áp lực kinh tế và cử tri MAGA

Trong một động thái bất ngờ, Tổng thống Donald Trump khiến giới cứng rắn về nhập cư phải ngạc nhiên vào tuần trước khi chính quyền của ông tuyên bố sẽ tạm ngưng một số cuộc truy quét nhập cư vốn đang gây thiệt hại nghiêm trọng cho ngành nông nghiệp và khách sạn. Nhưng chưa đầy vài ngày sau, con lắc MAGA lại đảo chiều. Vào Chủ nhật, ông Trump tuyên bố một làn sóng truy quét mới sẽ tập trung vào người nhập cư sống tại các thành phố do Đảng Dân chủ kiểm soát. Đến thứ Hai, các dấu hiệu cho thấy các trang trại, khách sạn và nhà hàng – vốn từng hy vọng được "miễn trừ" – một lần nữa trở thành mục tiêu. Động thái bất nhất này phơi bày cách mà những quyết định quan trọng, ngay cả về chính sách nhập cư vốn được xem là dấu ấn của nhiệm kỳ Trump, lại đang bị ảnh hưởng lớn bởi cảm xúc nhất thời và ý kiến của người “nói chuyện cuối cùng” với tổng thống. Một quan chức cấp cao trong Nhà Trắng cho biết hôm thứ Hai rằng chiến lược mới là một sự “điều chỉnh lại,” một cách thể hiện sự lùi bước tạm thời trước phản ứng từ một số ngành kinh tế chủ chốt. Nhưng cũng trong ngày hôm đó, báo The Washington Post đưa tin rằng Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan (ICE) đã nhận lệnh nối lại các cuộc truy quét tại các doanh nghiệp nông nghiệp, nhà hàng và khách sạn.

Sự hoang mang lan rộng. Các tổ chức bảo vệ quyền lợi người nhập cư cho biết họ không đặt nhiều niềm tin vào tuyên bố "tạm ngừng" từ chính quyền Trump, bởi thực tế là các cuộc truy quét vẫn tiếp tục diễn ra trong suốt cuối tuần. Liên minh Công nhân Nông trại Hoa Kỳ (UFW) cho biết các cuộc đột kích của ICE vẫn diễn ra tại cộng đồng người lao động nông nghiệp ở thành phố Moorpark, miền nam California, cũng như tại Thung lũng Trung tâm – một trong những vùng nông nghiệp màu mỡ nhất thế giới. “Nếu Tổng thống Trump thực sự nắm quyền, ông ấy cần chứng minh điều đó: Hãy chấm dứt việc truy quét những người lao động chăm chỉ ở California. Hãy nghiêm túc trong việc xây dựng lộ trình hợp pháp hóa cho lao động nhập cư trái phép,” UFW viết trên Instagram. “Nếu không, mọi lời hứa chỉ là lời nói suông.” Bắt đầu từ một bài đăng trên mạng xã hội. Sự hoang mang bắt đầu từ tối thứ Năm tuần trước, khi ông Trump đăng trên mạng xã hội Truth Social rằng chính sách nhập cư “rất cứng rắn” của ông đang khiến các trang trại, lò giết mổ, khách sạn và nhà hàng thiếu hụt lao động. Ông ngụ ý rằng sẽ có “sự linh hoạt” đối với một bộ phận người lao động không có giấy tờ hợp pháp – vốn chiếm khoảng 4,6% lực lượng lao động tại Mỹ, tức hơn 7 triệu người, theo ước tính của Hội đồng Di trú Hoa Kỳ. Động thái đó được cho là xuất phát sau một cuộc gọi từ Bộ trưởng Nông nghiệp Brooke Rollins. Tuy nhiên, bà Rollins bị cáo buộc đã “vượt mặt” hai nhân vật có quan điểm cứng rắn trong vấn đề nhập cư: Phó Chánh văn phòng Stephen Miller và Bộ trưởng An ninh Nội địa Kristi Noem – cả hai đều phản ứng dữ dội trước sự thay đổi này. Dù một số quan chức cho rằng bà Rollins có quan hệ tốt với Nhà Trắng và chỉ đóng vai trò phụ, nhưng sự phản đối từ phe bảo thủ nhập cư đã lập tức tạo ra áp lực ngược trở lại, buộc chính quyền phải điều chỉnh lần nữa. Vào Chủ nhật, ông Trump quay ngoắt 180 độ, tuyên bố sẽ nhắm mục tiêu vào các đô thị lớn của Mỹ, đặc biệt là các “thành phố trú ẩn” – nơi có chính sách không hợp tác với ICE. “Các sĩ quan ICE từ nay được lệnh, thông qua thông báo này trên Truth, thực hiện mọi biện pháp cần thiết để đạt được mục tiêu quan trọng: triển khai chương trình trục xuất hàng loạt lớn nhất trong lịch sử Hoa Kỳ,” ông viết. Đằng sau sự thay đổi. Một quan chức Nhà Trắng cho biết: “Việc ‘điều chỉnh chiến lược’ hướng vào các khu đô thị chẳng qua là thực tế hiện tại: hầu hết các thành phố lớn đều do Đảng Dân chủ điều hành, nên họ cảm thấy mình bị nhắm đến.” Phát ngôn viên Bộ An ninh Nội địa, bà Tricia McLaughlin, cũng khẳng định rằng các cuộc truy quét tại nơi làm việc vẫn tiếp tục. “Chúng tôi không thay đổi lập trường,” bà nói.

Giằng xé giữa thực tế kinh tế và tư tưởng cứng rắn. Dù vậy, những diễn biến trong vài ngày qua cho thấy chính ông Trump cũng không hoàn toàn thoải mái với hậu quả từ chính sách trục xuất hàng loạt – đặc biệt là khi các doanh nghiệp, trong đó có ngành du lịch, nhà hàng mà bản thân ông từng tham gia, đang phản ánh những hệ lụy tiêu cực. “Ông ấy đâu cần Conrad Hilton để hiểu ngành khách sạn – ông ấy sở hữu cả khu nghỉ dưỡng của riêng mình,” một quan chức nói nửa đùa, nửa thật.

Phản ứng từ các tổ chức xã hội. Nhóm America’s Voice, tổ chức vận động cải cách nhập cư, cho rằng việc chính quyền Trump từng phải công khai "tạm dừng" truy quét là “một sự thừa nhận hiếm hoi về vai trò của người nhập cư trong kinh tế Mỹ, cũng như thay đổi trong thái độ của công chúng đối với vấn đề này.” “Ngay cả khi Stephen Miller thắng thế và ‘tạm dừng’ chỉ là hình thức, thì việc Nhà Trắng phải công bố như vậy cho thấy rõ tác động chính trị và kinh tế của các chính sách trục xuất hàng loạt,” bà Vanessa Cárdenas, Giám đốc điều hành của tổ chức, nhận định.