Mái Vòm Địa Đới: Giải Pháp Kiến Trúc Chống Bão và Biến Đổi Khí Hậu Tương Lai

Max Begue yêu gần như mọi thứ về việc sống ở vùng ven biển Louisiana, nhưng mùa bão luôn gợi lại ký ức về cơn bão Katrina năm 2005, khi ngôi nhà và khu phố của ông bị cuốn trôi, gần như chưa bao giờ tồn tại.

"Tất cả chúng tôi đều đã suy nghĩ về điều đó," Begue chia sẻ khi được hỏi liệu ông có nghĩ đến việc rời đi sau bão Katrina. "Và rất nhiều người đã rời đi. Nhưng tôi đã chọn ở lại." Ông cũng đã chọn xây dựng ngôi nhà mới của mình là một mái vòm địa đới, được tạo thành từ hơn 300 tam giác đan xen với nhau để phân tán áp lực của gió. "Tôi xây mái vòm vì không muốn trải qua cảm giác mất thêm một ngôi nhà nữa," Begue giải thích. Ngôi nhà mái vòm này có thể chịu được sức gió lên đến hơn 200 dặm/giờ, khiến nó gần như chống bão hoàn toàn. "Họ nghĩ rằng tôi là một người kỳ quặc," Begue kể về phản ứng của mọi người khi ông nói sẽ xây nhà mái vòm.

Nhưng giờ không còn ai nghĩ vậy nữa. Ngôi nhà hình cầu này còn rất tiết kiệm năng lượng do diện tích bề mặt được tối giản. Hóa đơn điện của Begue thường dưới 100 đô la một tháng, chỉ bằng khoảng một phần ba so với những người hàng xóm của ông. Mái vòm từ lâu đã là một phần của kiến trúc Mỹ, được xây dựng vì khả năng chống chịu. Những ví dụ nổi tiếng bao gồm sân vận động mái vòm đầu tiên trên thế giới, Houston Astrodome, và mái vòm sắt hùng vĩ của Tòa nhà Quốc hội Hoa Kỳ. "Chúng tôi thực sự muốn chứng minh rằng mái vòm địa đới không chỉ ổn định và bền vững mà còn cực kỳ hiệu quả, có thể di chuyển và thực tế," Abeer Saha, người phụ trách tại Bảo tàng Lịch sử Quốc gia Smithsonian ở Washington, D.C., cho biết. Các tòa nhà hình mái vòm làm từ bê tông có thể chịu được cháy rừng, lũ lụt và động đất. Hình dạng của chúng cũng cho phép phân tán trọng lượng lớn mà không sụp đổ. Chi phí xây dựng thường cao hơn, nhưng tỷ lệ sống sót cũng cao hơn. "Chúng ta hoàn toàn chưa nghĩ đủ về vai trò của nhà ở và công trình kiến trúc trong bối cảnh biến đổi khí hậu," Saha nói.

Như một phần của trọng tâm về thời tiết khắc nghiệt, Smithsonian gần đây đã tái lắp ráp Weatherbreak — mái vòm địa đới đầu tiên được xây dựng ở Bắc Mỹ — sau bốn thập kỷ lưu trữ. Nó được xây dựng lần đầu vào năm 1950 tại Montreal, Canada.